Giúp học sinh lớp 5 hệ thống kiến thức lịch sử thông qua tổ chức hội thi “ Em yêu sử Việt”

     Như chúng ta đã biết, kiến thức trong chương trình Lịch sử lớp 5 là rất dàn trải trong cả năm học. Làm thế nào để học sinh luôn hệ thống được các sự kiện, nhân vật lịch sử đã được học để ghi nhớ và làm bài thi tốt vào các kì kiểm tra là điều mà mỗi giáo viên chúng ta luôn trăn trở đi tìm giải pháp thực hiện.
      Trong 2 năm học gần đây vào thời điểm giữa học kì 1, học kì 1, giữa học kì 2, học kì 2, chương trình học có các tiết ôn tập lịch sử. Để hệ thống lại kiến thức cho học sinh tôi thường tổ chức cho học sinh lớp tôi tham gia hội thi “ Em yêu sử Việt”. Tôi nhận thấy rằng hội thi thực chất là hoạt động “ vui để học” mà vui chơi đối với học sinh tiểu học là không thể thiếu.Thông qua vui chơi để học, các em sẽ giảm bớt được sự căng thẳng về trí tuệ, xây dựng cho các em tinh thần tập thể , ý thức tổ chức kỉ luật giúp cho các em có nghị lực để vượt qua khó khăn trong học tập .
      Khi tổ chức hội thi “ Em yêu sử Việt” cho học sinh lớp mình điều mà tôi thấy thành công nhất đó là đã tạo cơ hội cho các em vươn lên để khẳng định mình đặc biệt là các em học sinh yếu, các em luôn muốn vươn lên trả lời đúng các câu hỏi để lĩnh hội kiến thức và chứng minh cho cả lớp và thầy cô rằng các kiến thức của lịch sử dân tộc mình nắm rất vững, từ đó các hình ảnh lịch sử sẽ khắc sâu vào trí tuệ của các em , khi các em đã ghi sâu và hiểu được lịch sử dân tộc các em sẽ càng thêm yêu quê hương đất nước mình và càng muốn khám phá lịch sử dân tộc, càng làm tăng thêm ham thích học môn lịch sử.
I.                  Cách tổ chức hội thi “ Em yêu sử Việt”
     Để tổ chức hội thi tôi chia lớp thành 3 đội: đội 1- học sinh tổ 1; đội 2- học sinh tổ 2; đội 3- học sinh tổ 3 và tổ chức cho học sinh thi theo 3 vòng.
* Vòng 1: ( Thời gian 10 phút) Tôi tổ chức cho tất cả học sinh trả lời cá nhân  các câu hỏi bằng hình thức trắc nghiệm chọn câu trả lời đúng. Phần thi này tôi soạn các câu hỏi với những kiến thức lịch sử học sinh đã được học, mỗi câu hỏi có các đáp án A, B, C, D học sinh sẽ chọn câu trả lời đúng. Sau khi đọc xong câu hỏi trong thời gian 30 giây khi nghe hiệu lệnh tất cả học sinh đều dơ bảng. Mỗi học sinh trả lời đúng đội đó được cộng 1 điểm.
* Vòng 2: ( Thời gian 15 phút) Tôi tổ chức cho học sinh giải đáp kiến thức lịch sử thông qua trò chơi “ Ô chữ kì diệu” . Phần thi này với các từ hàng ngang tôi cho học sinh trả lời cá nhân, tôi đưa ra ô chữ, đưa các từ hàng ngang, gợi ý các câu hỏi từ hàng ngang, yêu cầu học sinh ghi từ đúng vào bảng con. Sau khi đọc xong gợi ý trong thời gian 30 giây khi nghe hiệu lệnh tất cả học sinh đều dơ bảng. Mỗi học sinh trả lời đúng đội đó được cộng 1 điểm. Sau khi trả lời được ½ từ hàng ngang các đội có quyền hội ý để trả lời từ hàng dọc nói về các sự kiện lịch sử hoặc nhân vật lịch sử mà các em đã được học, đội nào có tín hiệu trước sẽ được quyền trả lời, trả lời đúng được 5 điểm.
  * Vòng 3: ( Thời gian 15 phút) Học sinh thi thuyết trình về nhân vật, sự kiện lịch sử đã được học. Phần thi này tôi cho đại diện 3 đội lên bốc thăm chủ điểm để thuyết trình, sau khi bốc thăm cả đội sẽ có 3 phút để thảo luận nội dung cần trình bày. Mỗi đội cử đại diện lên thuyết trình trước lớp. Giáo viên là giám khảo chấm theo thang điểm 10. Nội dung câu hỏi để các đội bốc thăm đó là tôi ghi vào phiếu ngày tháng năm sinh của một nhân vật lịch sử, từ  ngày tháng năm sinh đó học sinh sẽ trình bày tên nhân vật lịch sử, các sự kiện lịch sử có liên quan, nêu tóm tắt diễn biến và ý nghĩa hoặc bài học có liên quan . Hoặc là tôi ghi vào phiếu ngày tháng năm của một mốc sự kiện lịch sử, học sinh sẽ trình bày các nhân vật và sự kiện lịch sử có liên quan nêu tóm tắt diễn biến và ý nghĩa hoặc bài học có liên quan.
II.  Để  hội thi “ Em yêu sử Việt” trong lớp được thành công tôi tổ chức theo qui trình sau:
Bước 1 : Giáo viên giới thiệu mục đích, yêu cầu của hội thi.
Bước 2 : Hướng dẫn cách thức tiến hành hội thi. Bước này bao gồm những việc làm sau:
    - Qui định về số học sinh tham gia các vòng thi ( vòng nào thi cá nhân, vòng nào thi nhóm…) trọng tài giám sát hội thi như thế nào?
    - Kiểm soát về sự chuẩn bị  các dụng cụ phục vụ việc tham gia hội thi : bảng, phấn, giấy khổ to, bút dạ…
    - Cách thức dự thi : Giáo viên phổ biến từng việc làm cụ thể của người tham gia, nhóm tham gia, phổ biến những điều người tham gia hội thi được làm và những điều không được làm.
     - Nêu cách nhận xét kết quả và cách tính điểm chơi, các giải của hội thi.
Bước 3 : Thực hiện hội thi
Bước 4 : Nhận xét sau hội thi. Bước này bao gồm những việc làm sau:
     - Giáo viên hoặc trọng tài là học sinh nhận xét về tinh thần thái độ tham gia hội thi của cá nhân, nhóm, những việc làm chưa tốt còn tồn tại để rút kinh nghiệm.
     - Giáo viên tổng hợp công bố kết quả hội thi và tuyên dương học sinh nắm vững kiến thức lịch sử.
     - Một số học sinh nêu kiến thức, kĩ năng mà em tiếp thu, hệ thống được qua hội thi.
    Minh họa tổ chức hội thi “ Em yêu sử Việt” ở tiết ôn tập cuối học kì 1 năm học 2013 -2014
 
Minh họa :
TỔ CHỨC HỘI THI “ EM YÊU SỬ VIỆT”
Ở TIẾT ÔN TẬP CUỐI HỌC KÌ I NĂM HỌC 2012-2013
I/ Mục đích:
- Hệ thống kiến thức lịch sử trong học kì I . Củng cố giúp học sinh nắm vững kiến thức lịch sử một cách có hệ thống.
- Giáo  dục truyền thống lịch sử, lòng ham thích tìm hiểu lịch sử dân tộc.
II/ Chuẩn bị:
- Giáo viên: Giấy khổ lớn, bút dạ…
- Học sinh : Phấn, bảng
III/ Nội dung thi:
   Vòng 1: ( Thời gian 10 phút) Giáo  viên nêu câu hỏi với các phương án trả lời A,B,C,D  học sinh chọn câu trả lời đúng ghi vào bảng con ( mỗi câu trả lời đúng đội đó được cộng 1 điểm).
1- Phong trào Cần Vương là:
A. Phong trào giúp vua giữ ngôi báu
B. Phong trào chống Pháp của nhân dân ta hưởng ứng lời kêu gọi của Tôn Thất Thuyết với danh nghĩa vua Hàm Nghi.
C. Phong trào Đông du đưa người xuất ngoại học hỏi về cứu nước.
2- Tên tuổi nhà yêu nước Phan Bội Châu gắn với phong trào nào:
A. Đông kinh nghĩa thục
B. Xô viết Nghệ Tĩnh.
C. Đông du
3- Nguyễn Tất Thành rời tổ quốc đi tìm đường cứu nước vào ngày tháng năm nào?
A. 5-6-1911
B. 6-6-1911
C. 7-6-1911
4- Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản diễn ra ở đâu?
A. Hà Nội
B. Hồng Công ( Trung Quốc)
C. Việt Bắc
5- Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời ngày tháng năm nào?
A. 3-2-1930
B. 2-3-1930
C. 3-2-1929
6- Ngày 12 tháng 9 là ngày kỉ niệm gì?
A. Nam Kì khởi nghĩa.
B. Cách mạng tháng Tám thành công.
C. Xô viết Nghệ Tĩnh
7- Sự kiện nào diễn ra tại Thủ đô Hà Nội vào gày 2-9-1945:
A. Thực dân Pháp rút khỏi Hà Nội
B. Lễ đọc bản Tuyên ngôn độc lập diễn ra tại Quảng trường Ba Đình.
C Phát xít Nhật đầu hàng đồng minh.
8- Người lấy thân mình lấp lỗ châu mai để đồng đội xông lên diệt thù là:
A. Anh Bế Văn Đàn.
B. Anh Phan Đình Giót
C.Anh Nguyễn Viết Xuân
9- Sau cách mạng tháng Tám nước ta phải đương đầu với những loại giặc gì?
A. Giặc ngoại xâm
B. “ Giặc đói ”
C. “ Giặc dốt ”
D. Cả ba loại “giặc” trên
10- Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng đề ra nhiệm vụ gì cho cách mạng Việt Nam:
A. Đưa cuộc kháng chiến đến thắng lợi hoàn toàn
B. Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc
C. Phát triển nông nghiệp và phát triển công nghiệp hiện đại.
 
Vòng 2:  ( Thời gian 10 phút) Học sinh trả lời cá nhân, tôi đưa ra ô chữ, đưa các từ hàng ngang, gợi ý các câu hỏi từ hàng ngang, yêu cầu học sinh ghi từ đúng vào bảng con. Sau khi đọc xong gợi ý trong thời gian 30 giây khi nghe hiệu lệnh tất cả học sinh đều dơ bảng. Mỗi học sinh trả lời đúng đội đó được cộng 1 điểm. Sau khi trả lời được ½ từ hàng ngang các đội có quyền hội ý để trả lời từ hàng dọc nói về các sự kiện lịch sử hoặc nhân vật lịch sử mà các em đã được học, đội nào có tín hiệu trước sẽ được quyền trả lời, trả lời đúng được 5 điểm.
* Giải ô chữ và tìm từ hàng dọc gồm 11 từ hàng ngang
 

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11

 
* Câu hỏi giải đáp từ hàng ngang:
1. Gồm 13 chữ cái: Người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Hương Khê
2. Gồm 5 chữ cái : Thủ đô của nước Việt Nam
3. Gồm 6 chữ cái: Địa danh đầu tiên thực dân Pháp nổ súng xâm lược nước ta.
4. Gồm 6 chữ cái : Quê hương của Bác Hồ.
5. Gồm 6 chữ cái : Địa danh nổ ra phong trào Đồng khởi.
6. Gồm 14 chữ cái: Người chủ trương canh tân đất  nước
7.Gồm 13 chữ cái : Tên ông vua lên vùng núi Quảng Trị cùng nghĩa quân đánh giặc Pháp.
8. Gồm 7 chữ cái : Địa danh này có hang Pắc- Bó nơi Bác Hồ sống và làm việc trong kháng chiến chống Pháp.
9. Gồm 14 chữ cái: Đây là phong trào đấu tranh đỉnh cao của nhân dân  năm 1930.
10. Gồm 13 chữ cái: Người cùng vua Hàm Nghi làm nên phong trào Cần Vương
11. Gồm 7 chữ cái: Đây là địa danh mà triều đình nhà Nguyễn thoái vị.
 
Vòng 3:   Học sinh thi  thuyết trình về nhân vật hoặc sự kiện lịch sử.
        Các đội bốc thăm một trong các nội dung thuyết trình sau:
+ Nhân vật lịch sử là Tôn Thất Thuyết: Em hãy nêu mốc thời gian, các sự kiện lịch sử có liên quan, nêu tóm tắt diễn biến và ý nghĩa hoặc bài học.
+ Sự kiện lịch sử diễn ra ngày 3-2-1930:Em hãy nêu nhân vật lịch sử có liên quan , nêu tóm tắt diễn biến và ý nghĩa hoặc bài học.
+ Đây là chiến thắng Biên giới, em hãy nêu mốc thời gian, các sự kiện lịch sử có liên quan, nêu tóm tắt diễn biến và ý nghĩa hoặc bài học.
+ Sự kiện lịch sử diễn ra ngày 5-6-1911, em hãy nêu nhân vật lịch sử có liên quan , nêu tóm tắt diễn biến và ý nghĩa hoặc bài học.
 
 
                          *******************************************
ĐÁP ÁN – KẾT QUẢ
 
Vòng 1:
1B                                                        6C
2C                                                        7B
3A                                                       8B
4B                                                       9D
5A                                                      10A
 
Vòng 2:   Giải đáp ô chữ